Verdomming

Het is altijd weer vermakelijk om te zien hoe complotters zich ver boven het gepeupel wanen en denken dat het gros van de mensheid dom wordt gehouden. Wat natuurlijk weer ligt aan de algehele 'verdomming' van de maatschappij: "Idealisme en zelf kritisch nadenken worden vakkundig uit de burger gesloopt en hij wordt handig tot een kwijlende consument omgeturnd".

Bij Nujij.nl, waar de discussie werd voortgezet, lezen we onder meer: "99% van de mensen loopt achter 1% aan, dat wordt steeds duidelijk." "Ik stel dat dit al meer dan 3 eeuwen aan de gang is en daarvoor alleen onderbroken door de renaissance en de mystiche (...) van de middeleeuwen."

Maar de statistieken laten grappig genoeg een andere trend zien: Gemeten naar IQ worden we juist slimmer. Het gemiddelde IQ in Nederland stijgt elk jaar ongeveer een halve punt. Wellicht doordat we beter worden opgeleid of door betere voedingspatronen, dat is allemaal nog niet duidelijk. Complotters houden uiteraard vol dat dat ons onderwijs niet deugt. En dat we onze tijd verdoen met het consumeren van "een smurrie van reclameblokken, reallife shows, cartoons en derderangs muziek."

Enfin, die karikatuur hebben we vaker gelezen. In zijn boek 'Wij amuseren ons kapot' verheerlijkte wijlen Neil Postman ruim twintig jaar geleden al eens de geletterde Noord-Amerikaanse cultuur van de achttiende en negentiende eeuw. In dat Rijk der Rede was lezen een bijna sacrale bezigheid. Later verzoop de mensheid volgens Postman in een zee van trivialiteit. Maar ja, dat was dan ook nog in de tijd dat intellectuelen neerkeken op alles dat naar populisme neigde.

Anno nu zijn het vooral de complotdenkers die je continu hoort over de dumbification van de maatschappij. Hoofdzakelijk, zo niet uitsluitend vanwege de frustratie dat de massa de complotten niet slikt. Dat het verhaal rond het 9/11 bedrog niet wordt geloofd, het begrip Nieuwe Wereld Orde niet echt serieus wordt genomen, of andere duistere zaken die in de ogen van complotters zo klaar zijn als een klontje.

Noem het gerust de infantilisering van het intellect: het merendeel van de beweringen van de complotters is immers bij elkaar gegoogelde onzin, half begrepen feiten die in een andere context plotsklaps een heel nieuwe betekenis krijgen, ‘bewijs’ dat niet hard te maken is, reeds weerlegde leugens en allang beantwoorde vragen. Overdrijving en uitvergroting lijken de norm, zeker op het ongefilterde internet, waar iedere zinsbegoocheling ook nog eens kritiekloos geconsumeerd en gekopieerd wordt.